این مساله که فیلتر روغن چگونه کار میکند سوالی است که شاید برای شما پیش آمده باشد. در این مقاله سعی شده تا کمی راجع به این سوال توضیح داده شود.
روغن نقش مهمی در کارکرد موتور دارد، روغن با انتقال گرما در موتور به خنک سازی موتور کمک میکند، روغن فاصله بین پیستون و دیواره سیلندر را تمیز میکند .روغن آلاینده ها را جذب میکند و ذرات ذوب شده در فرایند احتراق را نیز جذب مینماید .
همچنین ذرات معلق در هوا که به داخل محفظه احتراق موتور راه یافته اند را جذب مینماید .اگر ذرات به مدت طولانی در داخل روغن باقی بمانند روغن با آن ذرات اشباع میشود و این امر میتواند روغنکاری موتور را دچار اختلال گرداند .
در موتور های اولیه اغلب روغن به سرعت فاسد و میبایست تعویض میشد که این به خاطر کیفیت پایین روغن و نبودن فیلتر روغن در موتور بوده و بعدها بعضی از تولید کنندگان خودرو، از توری هایی(مش) جهت جداسازی ذرات بزرگتر استفاده کردند اما این اقدام تاثییر چندانی نداشت.
اولین فیلتر های روغن در اوایل دهه۱۹۲۰ معرفی شدند. ارنست سویتلند مخترع اولین فیلتر روغن بود و آن را Purolator نامید به معنی(روغن صاف کن) فیلترهای بسیاری از این طرح برای چندین دهه به عنوان لوازم اختیاری به بازار عرضه شد ولی تا سال ۱۹۵۰ استفاده از فیلتر روغن به عنوان تجهیزات استاندارد مورد استقبال قرار نگرفت.
این فیلتر ها مشکلات ناشی از آلودگی روغن موتور را کاهش دادند و باعث شدند تعویض روغن در مدت زمان بیشتری مورد نیاز باشد .
از اواسط دهه ۱۹۶۰ و با پیشرفت تکنولوژی فیلترهای روغن، کارکرد موتور برای هر بار تعویض روغن حدودو ۶۰۰۰ کیلومتر شد .
در موتورهای امروزی عملکرد روغن در مسافتهای حدود ۱۷۰۰۰کیلومتر بسیار طبیعی است و روغن موتور به راحتی جوابگوی این مسافت میباشد و کار فیلتر روغن در موتورهای جدید هم مانند قبل تغییری نکرده است .
حال باید دید فیلتر روغن در موتور چگونه کار میکند ؟
فیلتر روغن از یک واشر فلزی سوراخ دار به همراه یک واشر آب بندی و یک سوراخ که در وسط بلوک سیلندر پیچ میشود و به همراه یک کاسه فلزی محتوی کاغذ فیلتر دار جهت تصویه روغن تشکیل شده است. روغن از سوراخ های روی واشر وارد فیلتر شده و پس از عبور از کاغذ صافی روغن از وسط فیلتر و سوراخ وسط وارد موتور میشود . روغن کثیف به وسیله فشار پمپ روغن وارد فیلتر شده و با عبور از صافی تصفیه میگردد.
معمولا فیلتر های روغن شامل دو نوع میباشند .فیلتر روغن اولیه و فیلتر روغن ثانویه . فیلتر روغن اولیه میتواند ذرات به اندازه ۲۵ _۳۰میکرون (موی انسان ۶۵_ ۷۰ میکرون است) را متوقف کند .فیلتر های ثانویه میتوانند ذرات ۵ تا ۱۰ میکرون را متوقف کنند . در فیلتر های جریان کامل تنها از نوع اولیه استفاده میشود که قادرند ۲۵ الی ۳۰ میکرون را در خود متوقف نمایند .
فیلتر های ثانویه ( جریان فرعی ) کمتر مورد استفاده قرار میگیرند در موتورهای دارای دوفیلتر روغن اولیه و ثانویه یک قسمت کوچک روغن حدود ۱ الی ۱۰ درصد وارد فیلتر ثانویه میشود و بقیه از محل فیلتر اولیه عبور میکند .
هر چقدر فیلتر بیشتری در موتور استفاده شود ذرات معلق بیشتری از روغن جذب فیلتر روغن میشوند .
فیلتر های روغن پس از طی مدت زمان مجاز کارکرد به علت انباشت ذرات معلق پشت صافی دیگر قادر به عبور دادن روغن از صافی نیستند و برای این منظور یک سوپاپ در ساخت فیلتر روغن مورد استفاده قرار گرفته تا این وضعیت را کنترل نماید . در هنگام عملکرد سوپاپ اطمینان دیگر روغن تصفیه نمیشود و مستقیم وارد موتور میگردد همچنین در دماهای پایین و هنگامیکه روغن خیلی سفت است و نمیتواند به راحتی از کاغذ فیلتر عبور کند سوپاپ فیلتر روغن را مستقیم وارد موتور میکند تا موتور بی روغن نماند .
فیلتر های آهن ربائی
چند سازنده فیلتر با تعبیه آهن ربا در قسمتی از فیلتر مدعی شدند که نیروی مغناطیسی مولکولهای روغن را تثبیت میکند و باعث کار کرد بیشتر روغن و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و افزایش قدرت موتور میشود .که هیچ کدام از این ادعاها درست نیست و غیر ممکن است که یک آهنربا بتواند انقدر کارایی داشته باشد .
آهنربا میتواند برخی از ذرات آهنی که به عنوان کاتالیزورها برای کمک و احتراق استفاده میشوند را جذب کند .همچنین ذرات کوچک آهنی که از موتور جدا شده و داخل روغن شده اند را میتواند جذب کند اما در واقعیت هیچ کدام از اینها تاثیر زیادی ندارد و بخش عمده ای از ذرات فلزی داخل موتور از مواد بلبرینگ هستند که توسط آهن ربا ها جذب نمیشوند .
چقدر باید برای فیلتر روغن هزینه کرد؟
محدوده قیمت فیلتر ها بسیار گسترده و متفاوت است.فیلتر های روغن در فروشگاههای لوازم یدکی و تعویض روغنی از ۸۰۰۰ تومان تا۶۰ هزار تومان فروخته میشوند .قیمت فیلتر ها در نمایندگی های خودروها میتواند بسیار بالاتر از مبالغ فوق باشد.
چه چیز باعث وجود اختلاف قیمت در فیلتر های روغن میشود ؟ آیا طراحی فیلتر ها با یکدیگر فرق دارند و چه چیز وجود اختلاف قیمت در فیلترهای روغن را توجیه میکند ؟ آیا عملکرد فیلتر روغن ارزان قیمت با فیلتر روغن گرانقیمت یکسان است؟ و آیا همه فیلتر ها میتوانند در برابر شرایط کارکرد موتور مقاوم باشند ؟
پاسخ به این سوالات بله است ؛ همه فیلتر ها طراحی مشابه دارند و شرایط کارکرد همه فیلتر ها یکسان است البته هشدارهایی نیز وجود دارد و باید به نکاتی دقت شود .خرید فیلتر هم درست مانند لباس و طلا و جواهر است و بخشی از هزینه های پرداختی شما صرف برند شرکت سازنده میشود .
ما توصیه نمیکنیم که از فیلتر های بسیار ارزان قیمت و با برند های متفرقه استفاده کنید . سازندگان فیلترهای روغن ارزان قیمت از خیلی از هزینه های خود برای ساخت فیلتر صرف نظر کرده اند مثلا از فلز بی کیفیت و مواد ضعیف و شل که باعث پارگی و تکه تکه شدن میشود و نیز واشرهایی با کیفیت پایین که میتواند باعث نارسایی و تخریب زودرس فیلتر روغن شود و استفاده از این فیلتر روغنهای ارزان یک ریسک بزرگ برای شما میباشد .
مهم ترین چیزی که یک فیلتر روغن دارد واشر آن است که باید هزاران کیلومتر با گرمای زیاد و ارتعاش از نشت روغن جلوگیری نماید . کیفیت واشر بسیار مهم است و تولید کنندگان فیلترهای ارزان تمایل به استفاده از واشر هائی را دارند که پس از چند هزار کیلومتر سفت و شکننده میشوند و میتوانند به نشت روغن و گیر پاش موتور بیانجامد.
پس باید چکار کرد ؟
خوب ما معتقدیم که فیلتر های با نام تجاری معتبر مثل فیلتر تکساز با هزینه ای حدود ۱۰ هزار تومان تا ۴۰ هزار تومان که در فروشگاه های قطعات خودرو وجود دارند به خوبی برای شما کار خواهند کرد .
